Czym różni się zarządzanie strategiczne od zarządzania operacyjnego?

Gdy strategia nie przekłada się na codzienne działania, jest skuteczna tylko na papierze. I odwrotnie: gdy zarządzaniu operacyjnemu nie towarzyszy długofalowy cel, łatwo zagubić się w szczegółach i działać bez jasnej wizji. Cele strategiczne i operacyjne w przedsiębiorstwie muszą się uzupełniać. Jak realizować zarządzanie operacyjne i strategiczne, by działać spójnie i efektywnie?

Zarządzanie operacyjne a strategiczne – kluczowe różnice w praktyce biznesowej

Czym różni się zarządzanie operacyjne od zarządzania strategicznego? Za chwilę podamy Ci obie definicje, ale najpierw chcemy to wyjaśnić za pomocą obrazowej metafory.

Wyobraź sobie kierowcę samochodu, który wybiera się w długą trasę. Co powinien zrobić: po prostu jechać przed siebie, a może dokładnie zaplanować podróż? Bez planu może się udać, ale to ryzykowne: łatwo się zgubić, utknąć w korku i nie dojechać na czas. Zdecydowanie lepiej jest zapoznać się z mapą, wytyczyć trasę w nawigacji, wybrać odpowiednią porę, by uniknąć dużego ruchu.

Właśnie do tego etapu można porównać zarządzanie strategiczne. A operacyjne? Na ten element zarządzania składają się inne działania naszego wyobrażonego kierowcy: reagowanie na sytuację na drodze, utrzymywanie optymalnego tempa jazdy, dostosowywanie się do warunków pogodowych.

W ujęciu biznesowym można to rozumieć tak:

• Zarządzanie strategiczne to proces, w którym ustala się długoterminowe cele i wskazuje sposoby, w jaki będzie się je osiągać.
• Zarządzanie operacyjne to działania, które prowadzą do osiągania bieżących celów firmy.

Pomiędzy tymi dwoma elementami często stawia się jeszcze jeden, pośredni: zarządzanie taktyczne. Na tym poziomie przekłada się strategię na działania w ramach jednego projektu czy działu. Zarządzanie taktyczne pozwala także wyznaczyć konkretne cele w ramach zarządzania operacyjnego.

Tu dowiesz się więcej na temat zarządzania operacyjnego. Sprawdzisz także, w jakich obszarach mogą Cię wspierać eksperci Redegate.

Planowanie strategiczne a operacyjne – jak je rozdzielać w organizacji?

Zarządzanie taktyczne, strategiczne i operacyjne można również podzielić ze względu na:

• Horyzont czasowy. Zarządzanie strategiczne dotyczy najdłuższego okresu, planuje się je najczęściej na kilka lat. Zarządzanie taktyczne dotyczy zazwyczaj kilku miesięcy. W przypadku zarządzania operacyjnego liczą się tygodnie, a nawet dni.
• Zakres decyzyjny. Zarządzanie strategiczne ma długofalowy wpływ na całą organizację. Zarządzanie taktyczne dotyczy wybranego obszaru: projektu, działu. Zarządzanie operacyjne ogranicza się do konkretnych działań i zadań.
• Poziom w hierarchii przedsiębiorstwa. Decyzje o zarządzaniu strategicznym zapadają na najwyższym poziomie, podejmuje je zarząd, dyrekcja, właściciele. Za zarządzanie taktyczne odpowiadają zazwyczaj menedżerowie średniego szczebla. A za zarządzanie operacyjne – brygadziści czy liderzy zespołów. 

Tworzenie strategii, ekspansja rynkowa, restrukturyzacja, wprowadzanie i rozwój produktów i marek – to tylko wybrane elementy zarządzania strategicznego, w których mogą Cię wspierać eksperci Redegate. 

Cele strategiczne i operacyjne – jak je ustalać, aby się wzajemnie uzupełniały?

Poszczególne elementy zarządzania nie wykluczają się nawzajem – do efektywnego działania organizacji potrzebna jest realizacja celów strategicznych i operacyjnych. Ani jedne, ani drugie nie są priorytetowe. Cele operacyjne wynikają pośrednio z celów strategicznych – dzięki codziennym działaniom można podążać w obranym w strategii kierunku.

Spójne – właśnie takie powinny być cele strategiczne i operacyjne przedsiębiorstwa. Jakich metod użyć, by to osiągnąć?

• Kaskadowanie celów. To proces, w którym „rozbija” się cele strategiczne na mniejsze elementy – w ten sposób uzyskuje się cele operacyjne. Każdy dział czy projekt może realizować inne elementy strategii.

Przykład: firma chce zwiększyć lojalność klientów. Dział marketingu realizuje to, wprowadzając program lojalnościowy. Contact center wypracowuje nowe standardy obsługi. Dział IT działa w kierunku poprawy doświadczeń użytkowników sklepu internetowego.

• OKR. To metoda, w której określa się cele (Objectives) i kluczowe rezultaty (Key Results). Cele wyznaczają jasny, zrozumiały dla wszystkich kierunek działania – bez wchodzenia w szczegóły. Kluczowe rezultaty są mierzalne, mają charakter liczbowy – dzięki temu pokazują, na jakim etapie jest organizacja i ile jej potrzeba do osiągnięcia celu.

Przykład: Objective to poprawa doświadczeń zakupowych klientów. Key results to np. zwiększenie wskaźnika zadowolenia klientów o 20% czy skrócenie czasu oczekiwania na odpowiedź do 24 godzin. 

• Spotkania strategiczne i operacyjne. Pierwszy rodzaj służy upewnieniu się, czy firma działa we właściwym kierunku i czy przybliża ją to do realizacji celu. Drugi ma charakter przeglądowy, sprawdza poziom wykonania zadań.

Jak zbudować strukturę zarządzania opartą na harmonii między strategią a operacją?

Zarządzanie taktyczne, strategiczne i operacyjne są skupione na tym samym celu – inne są tylko drogi, którymi się do niego dochodzi. Po czym poznać, że organizacja działa w takiej harmonii? W praktyce oznacza to:

• spójność decyzji na wszystkich szczeblach, przekładająca się na właściwie codzienne działania;
• dwukierunkową komunikację – zarząd powinien jasno przedstawiać strategię wszystkim członkom organizacji, a pracownicy powinni ją znać, rozumieć i akceptować;
• bieżące planowanie i weryfikacja celów określonych w zarządzaniu strategicznym;
• wykorzystywanie mierników, które pokazują, w jakim stopniu cel został osiągnięty;
• kulturę organizacyjną opartą na zaufaniu i współpracy – cele strategiczne i operacyjne realizuje się łatwiej, gdy cały zespół „gra do jednej bramki”.

Warto zapamiętać: strategia bez zarządzania operacyjnego jest tylko teoretyczną wizją. Działania operacyjne bez zarządzania strategicznego to ryzyko chaotycznych ruchów bez wyznaczonego kierunku.