Jak zarządzać kapitałem obrotowym? Znajdź klucz do stabilności finansowej

Zacznijmy od podstaw: definicje, które uporządkują Twoje myślenie o kapitale obrotowym

Zanim zaczniemy rozmawiać o zapewnianiu stabilności finansowej dzięki mądremu zarządzaniu kapitałem obrotowym, uściślijmy najważniejsze kwestie. Poniżej wyjaśniamy pojęcia, których będziemy używać w tekście – i które warto znać, gdy zajmujesz się tym tematem:

Kapitał obrotowy netto – czyli inaczej: kapitał pracujący. To różnica pomiędzy aktywami bieżącymi (majątkiem obrotowym) a pasywami bieżącymi (zobowiązaniami krótkoterminowymi). Mówiąc prostszymi słowami – to towary, zapasy, materiały, środki z pożyczek krótkoterminowych, które firma ma w danym momencie do dyspozycji, pomniejszone o wartość aktualnych zobowiązań.
Majątek obrotowy – bieżące aktywa firmy. Zalicza się do nich krótkoterminowe elementy wchodzące w skład majątku od nie więcej niż roku. To np. gotówka, krótkoterminowe papiery wartościowe, bieżące należności od kontrahentów, zapasy, materiały, produkty gotowe do sprzedaży.
Bieżące zobowiązania – wszystkie krótkoterminowe pasywa: wynagrodzenia pracowników, składki, podatki, koszty operacyjne, opłaty za towary, usługi, półprodukty czy materiały, raty pożyczek i kredytów.
Płynność finansowa – zdolność przedsiębiorstwa do wywiązywania się ze zobowiązań krótkoterminowych. Można ją obliczyć na trzy sposoby:

wskaźnik bieżącej płynności to stosunek aktywów obrotowych do bieżących zobowiązań;
wskaźnik szybkiej płynności to aktywa obrotowe pomniejszone o zapasy, a następnie podzielone przez bieżące zobowiązania;
wskaźnik natychmiastowej płynności to stosunek bieżących środków pieniężnych do bieżących zobowiązań.

Cykl konwersji gotówki – czas pomiędzy odpływem gotówki przy spłacie zobowiązań a wpływem środków z tytułu należności. Z punktu widzenia płynności finansowej warto dbać o to, by ten okres był jak najkrótszy.

Skoro mamy już uzgodnione najważniejsze pojęcia związane z zarządzaniem kapitałem obrotowym, możemy ruszać dalej! Pokażemy Ci, jakie obszary są kluczowe dla płynności finansowej przedsiębiorstwa i jak nimi zarządzać.

Pamiętaj, że znajomość podstaw zarządzania kapitałem obrotowym przyda Ci się także we współpracy z ekspertem Redegate – jeśli Twoja firma zdecyduje się skorzystać z takiego wsparcia. Wiedza na temat najważniejszych pojęć i rozwiązań pomoże w zdiagnozowaniu problemów i obszarów do naprawy, a także wypracowywaniu rozwiązań.

3 filary zarządzania kapitałem obrotowym: należności, zobowiązania, zapasy

Jeśli Twoja firma chce działać skutecznie, nie lekceważ żadnego z nich! Nie da się zarządzać kapitałem obrotowym, skupiając się wyłącznie na 1 czy 2 elementach. Każdy z 3 wymienionych obszarów wymaga odpowiedniej uwagi – i zaplanowanej osobno strategii.

W klasycznym ujęciu zarządzanie kapitałem obrotowym może odbywać się na trzy sposoby:

Agresywny – w tej strategii kapitał obrotowy ma być jak najniższy, daje to większe szanse na zysk, ale także wiąże się z większym ryzykiem.
Konserwatywny – taka strategia zakłada utrzymywanie wysokiego kapitału obrotowego netto poprzez zapewnienie dużych rezerw płynnych środków. Nie jest ryzykowna, ale może wiązać się z niską efektywnością kapitału – zbyt duże rezerwy mogą ograniczać rentowność.
Umiarkowany – równoważący dążenie do zachowania płynności i rentowności. W tym modelu firma stara się utrzymać optymalny poziom kapitału obrotowego – w tym celu zapewnia stałą część aktywów poprzez środki z kapitału długoterminowego, a zmienną – z kapitału krótkoterminowego.

W praktyce Twoja firma nie musi sztywno przywiązywać się do żadnego z modeli. Bardziej wartościowe jest wypracowanie własnych rozwiązań, które sprawdzają się w danych warunkach – na podstawie określonego wcześniej zapotrzebowania na kapitał obrotowy i

Co uwzględnić w strategii zarządzania należnościami?

W zarządzaniu należnościami najważniejsze są dwie kwestie: skrócenie cyklu konwersji gotówki oraz usprawnienie egzekwowania należności od klientów. Warto zastosować kilka kroków, które pozwolą zlikwidować zatory płatnicze i „uwolnić” gotówkę:

Identyfikacja sytuacji u poszczególnych klientów: sprawdzenie, u których istnieje największe ryzyko powstawania zatorów płatniczych, którzy działają w branżach dotkniętych spowolnieniem gospodarczym.
Segmentacja klientów – podział firm na podstawie ryzyka powstawania przedawnionych należności.
Zaplanowanie strategii – należy w niej uwzględnić przede wszystkim działania skierowane do najbardziej „ryzykownych” klientów: sposoby komunikacji, czas reakcji na niespłacone należności, zakresy odpowiedzialności poszczególnych osób.
Określenie KPI dla pracowników zajmujących się egzekwowaniem należności. Na tym etapie warto też zadbać o motywację tych osób – np. za pomocą premii za wyegzekwowane środki.

Jak przygotować strategię zarządzania zobowiązaniami?

Efektywne zarządzanie zobowiązaniami wymaga planowania w obszarze płatności, ale nie tylko. Warto także dokładnie przyjrzeć się warunkom współpracy z dostawcami i w razie potrzeby wprowadzić potrzebne zmiany. Oto kilka kroków, które można wykonać, by przygotować skuteczną strategię zarządzania zobowiązaniami:

Wprowadzenie standardów dotyczących płatności – tak, aby uniknąć opłat za przeterminowane regulowanie zobowiązań. Niewskazane jest także zbyt szybkie wykonywanie płatności – wówczas „zamraża się” środki, które mogłyby być wykorzystane do innych celów.
Dostosowanie terminów płatności do cyklu operacyjnego firmy – terminy powinny uwzględniać np. wpływy ze sprzedaży, jeśli trafiają one do przedsiębiorstwa w określonym czasie w miesiącu.
Monitorowanie przepisów związanych ze zobowiązaniami – przede wszystkim w obszarze składek i podatków.
Wprowadzanie racjonalnych zmian we współpracy z dostawcami: skrócenie łańcucha dostaw, zmniejszenie liczby kontrahentów, renegocjacja umów.

Jak powinno wyglądać zarządzanie zapasami w firmie?

Ten proces zaczyna się od dokładnej analizy obecnego stanu: łańcucha dostaw, poziomu zapasów, procedur zarządzania zapasami. Na tej podstawie można ocenić maksymalny poziom zapotrzebowania. Co dalej? Aby zarządzanie zapasami było efektywne, warto podjąć następujące działania:

Ocena sytuacji gospodarczej pod kątem rynków zbytu i zapotrzebowania klientów na towary – jeśli popyt jest mniejszy, można rozważyć kolejny krok.
Sprzedaż zapasów – takie działanie pozwala uwolnić środki pieniężne i ograniczyć koszty magazynowania.
Monitorowanie zapasów – regularne przeglądy stanów magazynowych, np. z wykorzystaniem systemów ERP.
Analiza i optymalizacja kosztów związanych z zapasami: magazynowania, utraty wartości w czasie, zabezpieczenia przed kradzieżą, ubezpieczenia, utrzymania infrastruktury.
Współpraca z dostawcami – skrócenie czasu dostaw (pozwalające na ograniczenie gromadzenia zapasów), większa elastyczność w realizacji zamówień.

Gdzie szukać wsparcia w zarządzaniu kapitałem obrotowym?

Działania związane z utrzymywaniem i zwiększeniem płynności finansowej należą do kategorii zarządzania operacyjnego. I właśnie eksperci zewnętrzny specjalizujący się w tym obszarze mogą pomóc Ci zaplanować optymalizację zarządzania kapitałem obrotowym. Kiedy warto skorzystać z ich pomocy?

Zanim zdecydujesz się sięgnąć po wsparcie doradcy biznesowego, przyjrzyj się dokładnie bieżącym aktywom i zobowiązaniom. Brak równowagi w tym obszarze to wyraźny sygnał, że płynność finansowa firmy jest zagrożona. I jednocześnie sygnał, że trzeba zacząć działać jak najszybciej! Doradca biznesowy specjalizujący się w zarządzaniu operacyjnym oceni, co można zrobić, by zmniejszyć zatory płatnicze, przyspieszyć wpływy gotówki, zmniejszyć bieżące zobowiązania. W dalszej kolejności może także przyjrzeć się zapasom i zaproponować pomysły na usprawnienie zarządzania tym obszarem. Oczywiście wsparcie eksperta zewnętrznego nie kończy się na sugestiach i propozycjach – w ramach takiego wsparcia firma otrzymuje konkretny plan i opiekę eksperta na każdym etapie jego wdrożenia.

Do zapamiętania – najważniejsze porady, jak zarządzać kapitałem obrotowym

Wiesz już, jakie elementy uwzględnić w zarządzaniu kapitałem obrotowym, by zapewnić firmie płynność finansową? Tu znajdziesz najważniejsze informacje w skrócie – możesz zajrzeć do tej sekcji, by uporządkować wiedzę lub szybko sprawdzić to, co Cię interesuje.

Co to płynność finansowa, jak ją obliczyć?

Płynność finansowa to zdolność firmy do regulowania zobowiązań krótkoterminowych. Do jej obliczenia potrzebna jest znajomość wartości aktywów i zobowiązań bieżących.

Jakie elementy uwzględnić przy zarządzaniu kapitałem obrotowym?

Najważniejsze elementy potrzebne do efektywnego zarządzania kapitałem obrotowym to: należności, zobowiązania, zapasy.

Jakie są podstawowe strategie zarządzania kapitałem obrotowym?

Zarządzanie kapitałem obrotowym może odbywać się w sposób agresywny, konserwatywny, umiarkowany. Strategie różnią się od siebie wielkością kapitału obrotowego, poziomem ryzyka i możliwym zyskiem. Agresywne zarządzanie oznacza utrzymywanie niskiego kapitału obrotowego, konserwatywne – odwrotnie. Umiarkowane strategie zakładają utrzymywanie równowagi w zarządzaniu kapitałem obrotowym.

Dlaczego warto uwzględnić zarządzanie kapitałem obrotowym w strategii przedsiębiorstwa?

Mądre zarządzanie kapitałem obrotowym zwiększa bezpieczeństwo finansowe firmy. Pozwala zachować równowagę pomiędzy należnościami a zobowiązaniami, do pewnego stopnia „uodparnia” przedsiębiorstwo na to, co dzieje się w gospodarce czy polityce. Niezależnie od czynników wewnętrznych, firma może działać sprawnie – niczym dobrze naoliwiona maszyna. Ma „poduszkę finansową” na nieplanowane wydatki, wypłaca wynagrodzenia w terminie, na bieżąco rozlicza się z kontrahentami, urzędem skarbowym, ZUS-em.

Jak doradcy Redegate pomagają w zwiększaniu efektywności zarządzania operacyjnego? Dla inspiracji – przeczytaj nasze success stories: https://redegate.com/success-stories/#operacyjne A jeśli chcesz osiągnąć podobne efekty, wypełnij formularz (zaznaczając kategorię Zarządzanie operacyjne), a my od razu przystąpimy do działania!